Massagetherapie is één van de oudste behandelvormen ter wereld en werd voor het eerste beschreven in China tijdens de tweede eeuw na Christus en vlak daarna in India en Egypte. Hippocrates beschreef in 400 na Christus geneeskunde als “de kunst van het wrijven”. Massagetherapie verdween van het toneel van de Amerikaanse geneeskunde rond de tijd van de farmaceutische revolutie van de jaren 40 van de 20e eeuw. Nu wordt het beschouwd als een alternatieve therapie en wordt opnieuw populair als onderdeel van de alternatieve geneeskundige beweging. Op dit moment wordt massage(therapie) door massagetherapeuten gedefinieerd als het manipuleren van zachte weefsels door getrainde therapeuten voor therapeutsiche doeleinden.
In 1889 ontdekte de Engelse Arts Head dat zich in de huid miljoenen gevoelige zenuwcellen bevinden, die in verbinding staan met de hersenen en met de twee delen van het autonome zenuwstelsel, de sympathicus en de parasympathicus . Het autonome zenuwstelsel heeft als taak dat alle organen in het lichaam goed functioneren en goed met elkaar samenwerken, maar dat is vaak niet het geval. Dr. Head ontdekte dat men het autonome zenuwstelsel beter kan doen werken door de receptoren in de huid te prikkelen in de vorm van kietelen, warm maken of op de huid te drukken. Dit alles gebeurt als men iemand aanraakt, streelt of masseert, vooral als iemand vrij stevig gemasseerd wordt.
De Amerikaanse arts Ashley Montagu schreef, omstreeks 1970, een boek over het belang van aaien, aanraken en masseren van pasgeboren dieren en mensen. Zonder voldoende aanraking treden er allerlei stoornissen op in de lichamelijke, emotionele en mentale ontwikkeling. Het omgekeerde gebeurt als men een dier of mens veel aanraakt, de gezondheid neem toe, dieren en mensen worden rustiger en zijn vrijwel immuun tegen ziekten en worden zelfs 10 tot 30 procent ouder dan zonder die extra aanrakingen.
Dr. Eric Scherder wilde omstreeks 1995, een onderzoek doen bij mensen met de ziekte van Alzheimer. Een maand lang stimuleerde hij, 20 minuten lang, beide zijden langs de ruggengraat met zwakke elektrische stroompjes. De mensen verbeterden opvallend, herkenden hun familieleden weer, gingen weer praten, waren blijer en werden actiever. Daarna begon Dr. Scherder beide zijden van de ruggengraat met de vingers te masseren, met vrijwel hetzelfde resultaat.
De sympathicus hangt samen met lichamelijke activiteiten, waaronder werken, sporten, vechten en vluchten, maar ook met emoties en mentale activiteiten in de vorm van piekeren, studeren en zorgen. De para-sympathicus hangt samen met ontspanning en herstel van vermoeidheid en ziekte. Bij de meeste mensen is de sympathicus te actief, en werkt de para-sympathicus minder goed als gevolg van spanningen en emoties, met als gevolg vaker ziek dan nodig is, zich moe voelen, minder goed slapen, hoge bloeddruk, maag- en darmproblemen, lage rugklachten, handen en voeten, uitmondend in stress en zelfs burnout. Door zich leren ontspannen, maar vooral door stevig masseren van het hele lichaam, is daar veel aan te doen.
Het Zenuwstelsel
Het lichaam bezit twee zenuwstelsels, die, als men gezond is, nauw met elkaar samenwerken, namelijk: het Centrale zenuwstelsel en het Autonome Zenuwstelsel’.
Het Centrale Zenuwstelsel
Het Centrale zenuwstelsel bestaat uit een aantal onderdelen, zoals: de grote hersenen, het limbisch systeem, de frontale hersenkwab, de visuele hersenen achter in het hoofd; de kleine hersenen, en de zenuwen, die van de hersenen naar en het lichaam en de zintuigen en vanuit het lichaam en de zintuigen, voor een groot deel door de ruggengraat, naar de hersenen gaan. En al die zenuwen passeren de hersenstam.
Het Centrale Zenuwstelsel bestaat uit twee soorten zenuwen; de ‘motorische’ zenuwen en de ‘sensorische’ zenuwen. De motorische geven prikkels door vanuit de hersenen naar het lichaam, waaronder de spieren. De sensorische geven informatie vanuit het lichaam en de zintuigen door naar de hersenstam en de hersenen. De motorische zenuwen gaan, voor 80 procent, van de rechter hersenhelft naar het linker deel van het lichaam, en van de linker hersenhelft naar het rechter deel van het lichaam. De sensorische zenuwen geven prikkels of informatie vanuit het lichaam, waaronder de spieren, door aan de grote en kleine hersenen. Door de prikkels, die vanuit de spieren naar de hersenen gaan, weten de hersenen hoe ‘gespannen’ of ontspannen de spieren zijn. Het centrale zenuwstelsel staat in dienst van het bewustzijn en de wil.
Het Autonome Zenuwstelsel
Naast het Centrale zenuwstelsel is er het Autonome Zenuwstelsel, dat ervoor zorgt dat organen en stelsels, zoals het bloedvaten stelsel, het lymfevatenstelsel, het spijsverteringsstelsel, enz, buiten de wil om, goed functioneren. Het Autonome Zenuwstelsel bestaat uit twee, tegengestelde systemen namelijk de Sympathicus, die activeert, wat bij veel mensen te actief is, en de Parasympathicus, die nauw samenhangt met ontspanning en ‘herstel’ na vermoeidheid of ziekte, wat bij veel mensen onderactief is.
De sympathicus komt in actie als men actief is, werkt, vecht, aanvalt of vlucht. Door langdurige en grote activiteit raakt deze zenuw uitgeput, wat men vaak ziet bij mensen, die gestresst zijn. De sympathicus zorgt er tevens voor dat de maag en de darmen langzamer gaan werken, zodat het bloed en de energie, die voor de spijsvertering nodig zijn, gebruikt kunnen worden voor de actieve spieren. De sympathicus zorgt er ook voor dat de zweetkliertjes meer zweet gaan afscheiden en er minder bloed naar de huid gaat.
Veel mensen hebben koude handen en vochtige handen. Dit zijn tekenen dat de sympathicus te overactief is, wat vrijwel altijd samen gaat met een minder goed functioneren van de parasympathicus. Mensen met een te hard werkende sympathicus hebben dan ook vaak hoge bloeddruk, natte klamme handen, maagklachten, enz.
Het coördinatie-centrum van dit Autonome Zenuwstelsen bevindt zich in de ‘hypothalamus’, een centrum aan de onderkant van de grote hersenen. Deze hypothalamus beïnvloedt ook de hypofyse, een kliertje dat meer dan 30 hormonen afscheidt en alle andere hormoonproducerende klieren in het lichaam controleert zoals de schildklier, de thymus, de alvleesklier, de bijnieren en de geslachtsklieren.
Alle klachten en ziekten hangen nauw samen met een minder goed tot slecht functionerend Autonome Zenuwstelsel. Het Autonoom Zenuwstelsel regelt en controleert alle organen, zoals hart, longen, maag en darmen, nieren, de lever, de bloedcirculatie naar de hersenen, de organen, de spieren en de huid. Warme handen en voeten zijn een belangrijke aanwijzing dat het Autonome Zenuwstelsel goed functioneert, koude handen voeten zijn een teken van een slecht functionerend Autonoom Zenuwstelsel. Het Autonoom Zenuwstelsel is positief te beïnvloeden, door onder andere zich leren te ontspannen en massage kan daar een belangrijke rol in spelen.
In vrijwel alle boeken stelt men dat beide systemen goed werken en elkaar in ‘balans houden’. In werkelijkheid werkt het autonoom zenuwstelsel verre van goed; vrijwel altijd is de sympathicus te actief, wat samenhangt met spanning, nervositeit, en werkt de para-sympathicus minder goed met als gevolg tal van klachten, zoals: nek- en lage rugklachten, slaapproblemen, hartklachten, borstademhaling, gespannen spieren in nek, schouders, rug, enz, borstademhaling, koude handen en/of voeten, bij vrouwen menstruatieproblemen, maag en darmklachten. Het meest algemeen voorkomende klacht is ‘zich moe’ voelen, ‘stress’ en zich gespannen voelen.
Bronnen:
- Pieter Langedijk + , klinisch psycholoog, therapeut, auteur
- Wikipedia
- Touch Therapie – Tiffany Field