Emoties… lastige dingen. Vooral die ‘ongewenste emoties’ die je liever kwijt dan rijk bent, zoals angst, verdriet, boosheid. We hebben ze liever niet.
Vandaag deel ik een prachtige Tedtalk van Susan David die ik onlangs bekeek. Haar boodschap raakt aan wat ik wil uitdragen met haptonomie en tegelijkertijd ook aan mijn eigen worsteling.
We staan alleen die emoties toe die we legitiem vinden. 1/3 van de mensen veroordeelt zichzelf voor het hebben van ‘slechte emoties’ of negeert deze. We classificeren onze emoties in ‘goed’ of ‘slecht’. En geven dit door aan onze kinderen, we brengen ze schaamte bij over wat ze voelen, proberen alles op te lossen in plaats van de waarde van onze emoties te laten zien en te erkennen.
Positiviteit wordt gezien als de nieuwe morele juistheid.
Tegen mensen met kanker wordt gezegd dat ze positief moeten blijven. Vrouwen moeten stoppen met boos zijn. De lijst is eindeloos. De tirannie van de valse positiviteit. Het is hardvochtig, onvriendelijk en niet effectief. En we doen het onszelf aan en anderen. Eén ding hebben piekeren, opkroppen en valse positiviteit gemeen: het zijn allemaal starre reacties. En het werkt niet. Het is niet vol te houden. Niet voor individuen, niet voor gezinnen, niet voor samenlevingen.
Onderzoek naar onderdrukte emoties laat zien dat als emoties genegeerd worden, deze juist sterker worden. In de psychologie heet dit ‘amplificatie’. Denk aan die heerlijke chocoladetaart in de koelkast — hoe meer je probeert er niet aan te denken …
hoe sterker de gedachte eraan wordt. Je denkt dat jij de leiding hebt over ongewenste emoties als je ze negeert, maar in feite is dat niet zo. Opgekropte pijn komt altijd bovendrijven. Altijd.
Maar als we normale emoties onderdrukken en valse positiviteit omarmen, verleren we hoe we moeten omgaan met de wereld zoals die is en niet zoals wij willen dat de wereld is.
Lastige emoties zijn onderdeel van ons contract met het leven.
Maar hoe ga je daar dan mee om?
Onderzoek toont aan dat het accepteren van al onze emoties de hoeksteen is van veerkracht en bloei en echt, authentiek geluk. Maar het is meer dan alleen accepteren. Ook nauwkeurigheid telt.
Onze emoties juist benoemen, maakt het gemakkelijker de oorzaak van onze gevoelens te achterhalen.
We plakken vaak gemakkelijke etiketjes op onze gevoelens. ‘Ik ben gestrest’ is de meest voorkomende. Maar er is een wereld van verschil tussen stress en teleurstelling of tussen stress en de angst. Onze emoties geven informatie.
We zijn geneigd geen sterke emotie te hebben bij dingen waar we niets om geven. Als je woede voelt bij het lezen van de krant, dan is dat misschien een signaal dat je waarde hecht aan gerechtigheid — een kans om actief stappen te ondernemen in de richting van een positieve verandering. Als we openstaan voor de lastige emoties kan dat ons waardevolle lessen opleveren.
Maar let op, emoties zijn informatie en geen richtlijnen. Maak onderscheid tussen wat je voelt en wie je bent. Jij bent niet je emotie, je hebt een emotie. Als je een lastige emotie ervaart, reageer niet meteen vanuit die emotie. Verken de omvang ervan, wees ‘aanwezig’ voor wat ons hart zegt. Wat vertelt de emotie je? Naar welke voor jou belangrijke waarde verwijst dit?
Ikzelf worstel mijn hele leven al enorm met faalangst. Niet echt een emotie die ik graag wil voelen, maar het is er nu eenmaal. Ik kan het wegduwen, overschreeuwen, er in duiken of net doen alsof het er niet is. Maar dat helpt me niet… en dat heeft het nooit gedaan.
Accepteren van mijn faalangst… niet makkelijk maar wel noodzakelijk. Uitpluizen wat mijn faalangst precies inhoudt, waarvoor precies ben ik bang, in welke situaties, wat gebeurt er dan met me, hoe voelt het en waar voel ik dat? Wat vertelt het me?
Ik heb nog wel een weg te gaan, een weg van ontdekken, leren en groeien. Een weg met vallen en opstaan, over hoge toppen en diepe dalen, zolang ik maar in beweging blijf. Ik kom er wel…
Psychologe Susan David laat zien hoe onze omgang met onze emoties alles vormgeeft dat van belang is voor ons: onze acties, carrières, relaties, gezondheid en geluk. In deze ontroerende, humoristische en potentieel levensveranderende presentatie, stelt zij de cultuur ter discussie waarin meer waarde wordt gehecht aan positiviteit dan aan emotionele waarheid, en bespreekt zij de krachtige strategie van emotionele flexibiliteit.